Günümüzde çocukların ekran başında geçirdiği süre, ebeveynler ve eğitimciler için önemli bir endişe kaynağı haline gelmiştir. Televizyon, tablet, akıllı telefonlar ve bilgisayarlar gibi cihazlar, çocukların günlük rutinlerinin bir parçası olmuş durumda. Dijital dünya, çocuklara hem eğitimsel hem de eğlence amaçlı fırsatlar sunarken, ekran kullanımının aşırıya kaçması çocukların gelişimsel süreçlerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Peki, çocuklarda ekran süresi nasıl yönetilmeli ve okuma alışkanlığı ile nasıl dengelenmeli? Reading Kid, bu soruya yenilikçi bir çözüm sunuyor.
Ekran Süresi Nedir ve Neden Önemlidir
Ekran süresi, bir çocuğun herhangi bir cihaz karşısında geçirdiği toplam zamanı ifade eder. Bu süre, televizyon izlemek, video oyunları oynamak, sosyal medya kullanmak ve eğitim amaçlı uygulamaları kullanmayı içerir. Ancak ekran süresinin uzunluğu kadar, bu sürenin nasıl ve hangi içerikle geçirildiği de büyük önem taşır.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), çocuklar için önerilen ekran süresiyle ilgili yaşa göre farklı yönergeler sunmaktadır:
– 0-2 yaş arası çocuklar için ekran süresi önerilmez. Bunun yerine, bu yaş grubundaki çocukların yüz yüze etkileşimler ve oyunlarla zaman geçirmesi gerektiği vurgulanır.
– 2-5 yaş arası çocuklar için, günde 1 saati aşmayan kaliteli ve eğitim odaklı içeriklerin tercih edilmesi önerilir.
– 6 yaş ve üzeri çocuklar için ise belirli bir süre önerisi olmasa da ekran kullanımının uyku, fiziksel aktivite ve sosyal etkileşimlerle dengelenmesi gerektiği belirtilir.
Bu yönergeler, çocukların sağlıklı bir gelişim süreci geçirmeleri ve ekrandan aldıkları uyaranların olumsuz etkilerini en aza indirmeyi amaçlar.
Aşırı Ekran Süresinin Çocuklar Üzerindeki Etkileri
Ekran süresinin aşırıya kaçması, çocukların hem fiziksel hem de bilişsel gelişimlerini olumsuz etkileyebilir. Araştırmalar, aşırı ekran süresinin çocuklarda şu etkilere neden olabileceğini göstermektedir:
1. Fiziksel Sağlık:
Uzun süre hareketsiz kalmak, çocuklarda obezite riskini artırabilir. Ayrıca, sürekli ekrana bakmak, göz yorgunluğuna ve boyun/omurga problemlerine yol açabilir (Lissak, 2018).
2. Uyku Bozuklukları:
Özellikle gece geç saatlerde ekran kullanımı, uyku düzenini bozabilir. Ekranlardan yayılan mavi ışık, melatonin hormonunu baskılayarak çocukların uykuya dalmasını zorlaştırır. Yetersiz uyku ise çocukların öğrenme yeteneklerini ve duygusal dengeyi olumsuz etkileyebilir (Carter et al., 2016).
3. Dil ve Sosyal Gelişim:
Aşırı ekran maruziyeti, çocukların sosyal etkileşimlerini azaltabilir. Yüz yüze iletişim ve oyunlar, çocukların dil becerilerini ve sosyal farkındalıklarını geliştirir. Ancak ekran başında geçirilen zaman, bu tür önemli deneyimlerin yerine geçemez (Madigan et al., 2019).
4. Duygusal Düzenleme ve Davranış Sorunları:
Yapılan araştırmalar, uzun süre ekran karşısında kalan çocukların duygusal düzenleme konusunda zorluklar yaşadığını ve daha fazla davranışsal sorun geliştirdiğini ortaya koymaktadır. Çocuklar, ekran bağımlılığı geliştirebilir ve dijital dünyaya fazla bağımlı hale gelebilirler (Twenge & Campbell, 2018).
Reading Kid ile Ekran Süresini Okuma Alışkanlığına Dönüştürmek
Reading Kid, çocuklarda ekran bağımlılığını azaltmak ve onların okuma alışkanlığını geliştirmek için tasarlanmış benzersiz bir set sunar. Bu set, çocukların kitaplarla daha fazla etkileşim kurmasını teşvik ederken aynı zamanda problem çözme ve ödül sistemini bir araya getirir. Reading Kid, bir kitap ve oyuncak kutusu ve ahşap oyuncak içerir. Çocuklar, kitabı okuduktan sonra kitaptaki soruları cevaplayarak kodu çözmeye çalışır. Doğru cevapları bulan çocuklar, kilitli kutuyu açarak sürpriz oyuncağa ulaşırlar.
Bu sistem, çocukların okuma eylemini eğlenceli hale getirir ve ekran bağımlılığına alternatif bir çözüm sunar. Kitap okuma süreci, sadece bir zorunluluk gibi değil, aynı zamanda keşfetmeye değer bir macera gibi sunulur.
Ekran Süresini Yönetmenin Yolları
Çocukların ekran süresini sağlıklı bir şekilde yönetmek ve dengeli bir yaşam tarzı oluşturmak için birkaç strateji önerilmektedir:
1. *Zaman Sınırlamaları Belirlemek:
Ebeveynler, çocuklarının ekran karşısında ne kadar zaman geçirebileceğini sınırlayarak bu süreyi kontrol altında tutabilirler. Örneğin, okul günlerinde ekran süresi 1-2 saatle sınırlandırılabilir ve ekran kullanımından önce fiziksel aktivite, ödev gibi sorumlulukların yerine getirilmesi teşvik edilebilir.
2. Ekran Süresini Eğitimle Birleştirmek:
Ekran süresi tamamen ortadan kaldırılmasa bile, bu süreyi kaliteli ve eğitim odaklı içeriklerle değerlendirmek mümkündür. Eğitici uygulamalar, interaktif hikaye anlatımı ve problem çözme becerilerini geliştiren oyunlar, çocukların ekran süresini verimli hale getirebilir.
3. Aile Etkinliklerine Katılım Teşvik Edilmeli:
Ekran karşısında geçirilen zamanı dengelemek için ailece yapılan etkinlikler büyük önem taşır. Birlikte kitap okuma, doğa yürüyüşleri veya masa oyunları gibi aktiviteler, çocukların gerçek dünya ile olan bağlarını güçlendirebilir.
4. Rol Model Olmak:
Çocuklar, ebeveynlerini örnek alarak davranışlarını şekillendirirler. Ebeveynler de kendi ekran kullanımını sınırlayarak çocuklarına örnek olmalıdır. Aile içinde ekranların kapalı olduğu zaman dilimleri belirlemek ve bu sürelerde birlikte etkinlik yapmak faydalı olabilir.
5. Okuma Alışkanlığı Kazandırmak:
Okuma alışkanlığı, ekran bağımlılığını azaltmak için etkili bir yöntemdir. Reading Kid gibi kitap ve oyuncak setleri, okuma alışkanlığını eğlenceli hale getirerek çocukları ekranlardan uzaklaştırabilir. Okuma eylemini ödüllendiren bu sistem, çocukların problem çözme becerilerini de geliştirir ve okuma ile fiziksel dünyadaki ödüller arasında bağlantı kurmalarını sağlar.
Sonuç: Ekran Süresi ile Kitap Okuma Arasında Sağlıklı Denge
Ekranların yaşamımızda kalıcı bir yer edindiği bu çağda, çocukları tamamen ekranlardan uzak tutmak mümkün olmayabilir. Ancak, ekran süresini yönetmek ve bu süreyi eğitimle desteklemek, çocukların sağlıklı bir gelişim süreci geçirmelerini sağlayabilir. *Reading Kid*, çocuklara ekran bağımlılığının ötesinde bir dünya sunarak, onların okuma alışkanlıklarını geliştirir ve yaratıcılıklarını teşvik eder. Bu tür yenilikçi çözümler, çocukların dijital dünyada kaybolmadan büyümelerine yardımcı olabilir.
—
*Kaynaklar:*
– Lissak, G. (2018). Adverse physiological and psychological effects of screen time on children and adolescents: Literature review and case study. Environmental Research, 164, 149-157.
– Carter, B., Rees, P., Hale, L., Bhattacharjee, D., & Paradkar, M. S. (2016). Association between portable screen-based media device access or use and sleep outcomes: A systematic review and meta-analysis. JAMA Pediatrics, 170(12), 1202-1208.
– Madigan, S., Browne, D., Racine, N., Mori, C., & Tough, S. (2019). Association between screen time and children’s performance on a developmental screening test. JAMA Pediatrics, 173(3), 244-250.
– Twenge, J. M., & Campbell, W. K. (2018). Associations between screen time and lower psychological well-being among children and adolescents: Evidence from a population-based study. Preventive Medicine Reports, 12, 271-283.